تولیدمثل و آبستنی در گربه:
گربه‌های ماده در حدود 6 تا 7 ماهگی به سن بلوغ می‌رسند و در این سن است که رفتارهای جنسی از آنها سر می‌زند . از این سن به بعد آنها چندین بار در سال فحل می‌شوند که فواصل بین هر فحلی آنها حدود 3 تا 4 هفته است . گربه‌ها در طی این دوران (دوران فحلی) به حالت پذیرش جنسی در می‌آیند . گربه‌های نر کمی دیرتر (بطور متوسط در 11 ماهگی) به سن بلوغ می‌رسند .
در مواقع فحلی ، گربه ماده به گربه نر نزدیک می‌شود و سپس در مقابل وی خم شده ، صدای ناله مانندی از خود درآورده و بدن خود ، مخصوصا ً مقعد و دستگاه تناسلی‌اش را می‌لیسد و آنگاه روی زمین غلطیده و بدن خود را بوسیله چنگالهایش می‌خارد . قبل از آمیزش جنسی ، گربه‌های نر وضعیت خاصی به خود می‌گیرند . به اینصورت که بی‌حرکت مانده و دهان خود را به مدت چند ثانیه باز نگه می‌دارند . در این موقع گربه ماده نیز پاها را جمع کرده و ستون فقرات وی در این حالت دچار یک انحنای بسیار زیاد به سمت جلو (Lordosis) می‌شود سپس در ابتدای شروع عمل جنسی به محض نزدیک شدن گربه نر به گربه ماده ، جنس نر صدایی از خود در می‌آورد در این حین گربه ماده با خم کردن قسمت پشتی بدن خود آماده پذیرش گربه نر می‌شود . در ادامه گربه نر بر روی جفت خود پریده ، پوست ناحیه بالای گردن وی را گرفته و با پنجه‌های قدامی‌اش گربه ماده را مشت و مال می‌دهد و نهایتا ً عمل دخول انجام می‌شود . این وضعیت 1 تا 2 دقیقه ادامه می‌یابد و سپس انزال صورت می‌گیرد .
پس از اتمام آمیزش ، جنس نر بلافاصله دور می‌شود زیرا در غیر اینصورت مورد حمله گربه ماده قرار خواهد گرفت . در این هنگام گربه ماده روی زمین غلطیده ، دهان ، بینی و اطراف صورت خود را به زمین می‌مالد و در مواقعی پاها و بدن و دستگاه تناسلی‌اش را می‌لیسد . پس از یکبار عمل جنسی اکثر گربه‌های نر ، دیگر میلی به تکرار عمل جنسی ندارند ولی گاهی دیده شده که پس از چندین دقیقه دوباره گربه نر در آمیزش جنسی شرکت کرده است .
پس از انجام عمل جنسی و در صورت سالم بودن گربه ماده و بارور شدن آن ، وی دیگر فحل نخواهد شد و این خود تأییدی بر موفقیت‌آمیز بودن عمل جنسی و آبستن شدن گربه ماده است . طول مدت آبستنی در گربه بطور متوسط 65 روز است و تقریبا ً در هفته سوم آبستنی ، سر پستانهای گربه ماده به رنگ قرمز در می‌آید . در این زمان وزن آنها ممکن است تا حدود 2 کیلوگرم افزایش یابد . در این هنگام تغییری در رفتار گربه ماده دیده می‌شود که از آن بعنوان رفتار مادری یاد می‌شود .
این رفتار مادری از لحظه‌ای که بچه گربه در شکم مادر احساس می‌شود ، شروع می‌شود . گربه ماده با علاقه خاصی از جنین‌هایش حمایت می‌کند . آنها در مراحل اولیه نیاز چندانی به مراقبتهای غذایی و حمایت‌های دیگر ندارند ، با این حال در هفته‌های آخر که رشد جنین‌ها سرعت بیشتری به خود می‌گیرد اشتهای مادر افزایش می‌یابد . در این موقع هیچگاه سعی نکنید غذاهای پرچرب و غنی از کربوهیدرات به حیوان بخورانید ، زیرا این مواد غذایی باعث چاق شدن وی گشته و چاقی ، خود می تواند در عمل زایمان حیوان مشکل ایجاد کند . در مقابل می‌توانید مقدار غذاهای پروتئینی را افزایش دهید . اضافه کردن کلسیم و ویتامین به جیره نیز خالی از لطف نخواهد بود .
در طول دوره آبستنی ، گربه آبستن را با احتیاط حمل و نقل کنید و هرگز برای لمس جنین‌های داخل رحم ، شکم گربه را فشار ندهید زیرا اینکار ممکن است آسیب جدی به جنین‌ها وارد سازد .
حدود دو هفته مانده به زایمان به گربه خود اجازه بیرون رفتن از خانه را ندهید ، یک جعبه یا کارتن گرم و تمیز را بعنوان محل زایمان آن تدارک دیده و بهتر است که آنرا در جای نسبتا ً تاریکی قرار دهید . ولی در هر حال چنانچه گربه جای دیگری را برای زایمان خود ترجیح می‌دهد ، جعبه را به همان جا منتقل کنید .
گربه ماده در موقع زایمان حرکاتی به شکم خود داده و این عمل وی که از رفتار و محبت مادری اش منشاء می‌گیرد عبور جنین را از مجرای رحمی آسان می‌سازد . با خروج کیسه آمنیوتیک و پاره شدن آن و ریختن مایع جنینی ، گربه ماده اقدام به لیسیدن بچه‌های می‌کند این باعث تحریک سیستم تنفسی آنها می‌شود . سپس گربه با علاقه و دقت خاصی بند ناف بچه گربه‌ها را قطع کرده و آنها را می‌بلعد . چنانچه پس از زایمان ، حیوان دچار تب ، بی‌قراری و خونریزی شدید از ناحیه واژن شود ، حتمآ با دامپزشک تماس حاصل کنید . بطور متوسط گربه‌های ماده ، 4 عدد بچه گربه به دنیا می آورند . به یاد داشته باشید که در هنگام تولد تا حدود 2 هفتگی توله ها ، چشمان آنها بسته است .
گربه‌های ماده معمولا ً بدون نیاز به کمک ، براحتی زایمان کرده و بند ناف بچه گربه‌ها را نیز بریده و سایر اقدامات ضروری حین زایمان و پس از آن را انجام می‌دهند . ولی گاهی اوقات ، بویژه ماده گربه‌هایی که برای اولین بار زایمان می‌کنند ممکن است پرده‌ه یا غشایی را در محل مورد نظر پاره نکنند و یا اینکه در بریدن بند ناف مشکل داشته باشند . در چنین مواقعی باید به کمک گربه بشتابید . در مرحله اول پرده‌های غشایی که دور بچه گربه‌ها را احاطه کرده ، پاره کرده و دقت داشته باشید که آنها روی سوراخهای بینی را نگرفته باشند . سپس با استفاده از یک پارچه نرم و گرم آنها را خشک کنید .
برای بریدن بند ناف یک قیچی کاملا استریل آماده کرده و ابتدا با استفاده از یک نخ ابریشمی کاملا تمیز 2 تا 3 سانتیمتری ابتدای آن (ابتدای جنینی) را محکم گره بزنید و سپس با قیچی حدود 1 سانتیمتر پایینتر از گره (دورتر از جنین) را بریده و در نهایت بچه گربه‌ها را درون یک کارتن با جعبه نرم و پاکیزه و گرم قرار دهید .
گربه ماده پس از زایمان بدقت از بچه‌هایش مواظبت کرده و به آنها شیر می‌دهد و حدود 8 هفته پس از زایش محبت مادر به منتهی حد خود می‌رسد .
با بزرگتر شدن بچه گربه‌ها مراقبت و حمایت مادر از آنها کاهش یافته و بجای شیر دادن به بچه‌ها در کنار آنها نشسته و ناظر حرکاتشان شده (در حدود 6 هفتگی) و قسمتی از غذای خود را به آنها می‌دهد . از همین موقع شما می‌توانید به تربیت بچه گربه‌ها اقدام کنید .
چنانچه به هر دلیل بچه گربه ها مادر خود را از دست بدهند ، به تنهایی قادر به ادامه زندگی نیستند . بهترین راه برای مواظبت و نگهداری از این بچه گربه‌ها این است که آنها را پیش گربه دیگری که به تازگی زایمان کرده بگذارید تا وی آنها را شیر دهد . در غیر اینصورت باید خودتان با استفاده از شیر گاو آنها را تغذیه کنید . البته شیر گاو برای تغذیه بچه گربه‌ها چندان غنی نیست . توجه داشته باشید که هیچگاه شیر را به زور به توله ها نخورانید و احتیاط کنید که آن به درون نای بچه گربه‌ها نرود .
جلوگیری از آبستنی:
سالیانه تعداد زیادی از گربه‌های اهلی که ناخواسته به دنیا می‌آیند ، معدوم می‌شوند . برای جلوگیری از این مسئله باید گربه‌ها را عقیم کرد . گربه‌های ماده را به روش جراحی و با خارج ساختن رحم و تخمدانهایش عقیم می‌کنند و در مورد گربه‌های نر نیز با در آوردن بیضه‌ها آنها را اخته می‌کنند . رفتار جنسی گربه‌های ماده پس از 24 ساعت از عقیم ساختن آنها بطور کامل از بین خواهد رفت . معمولا ً بهترین سن برای عقیم کردن ماده گربه‌ها بین 4 تا 6 ماهگی است . این عمل علاوه بر اینکه جلوی تولد بچه گربه‌هایی که به احتمال زیاد در آینده بدلیل نداشتن صاحب و محلی برای زندگی تبدیل به گربه‌های ولگرد خواهند شد می‌گیرد ، به سلامتی ماده گربه‌ها نیز کمک شایانی می‌کند . چرا که بسیاری از گربه‌هایی که عقیم نمی‌شوند ، به عفونت رحم و کیست‌های تخمدانی ، مبتلا می‌شوند . گربه‌های نری که اخته نشده اند با پاشیدن ادرار و تعیین قلمرو ، محیط را آلوده می‌کنند ولی در گربه‌های اخته شده چنین رفتاری مشاهده نمی‌شود .
